Μονή Παναγίας Αρκουδίλα

Στο νότιο άκρο του νησιού, πάνω από το ακρωτήρι του Ασπρόκαβου, μετά από μια πορεία δύο χιλιομέτρων περίπου μέσω αγροτικού δρόμου με χαλίκια και μέσα σε ένα κατάφυτο δάσος κρύβεται ο λόφος της Παναγιάς του Αρκουδίλα.

Μισογκρεμισμένα τείχη, κτίρια, παλιές οχυρώσεις, πολεμίστρες, ένα θολωτό αμυντικό κτίσμα, ένα καμπαναριό, πύλες και σκάλες που οδηγούν το πουθενά στέκουν εκεί και προσκαλούν τον επισκέπτη να ταξιδέψει με την φαντασία του στον 17^ο αιώνα.

Η πρόσβαση στη Μονή Παναγίας Αρκουδίλα είναι δύσκολη αλλά αξίζει τον κόπο καθώς η θέα πάνω από τον απόκρημνο λόφο στον Κάβο, το Ιόνιο Πέλαγος και τους Παξούς είναι μοναδική.

Μονή Παναγίας Αρκουδίλα, ιστορία

Σύμφωνα με την παράδοση, κτίστηκε από την αδελφή μιας αρχόντισσας που έκτισε και το μοναστήρι της Κυράς στους Αγίους Θεοδώρους Λευκίμμης.

Το μοναστήρι συγκέντρωνε αρκετούς μοναχούς έως και τα τέλη του 19ου αιώνα. Μέχρι και το 1920 η εκκλησία και τα κτίρια βρίσκονταν σε καλή κατάσταση. Οι πιστοί ανέβαιναν το λόφο στη γιορτή της με στολισμένα άλογα και τις απογευματινές ώρες ως είθισται ακολουθούσε μεγάλο λαϊκό πανηγύρι.

Το δάσος του Αρκουδίλα δόθηκε στην οικογένεια Κουαρτάνου, από τη Γερουσία των Ενετών ως «τιμάριο». Στο καμπαναριό, στην είσοδο του μοναστηριού, υπάρχει ανάγλυφο το οικόσημο της τιμαριούχου οικογένειας, μιας από τις διαπρεπέστερες και οικογένειες της Κέρκυρας – καταγεγραμμένη και στο Libro d’ Oro (βιβλίο μοναδικό σε όλα τα Επτάνησα, όπου γράφονταν όλοι οι ευγενείς και άρχοντες εκείνης της εποχής), με τη χρονολογία 1710. Το οικόσημο απεικονίζει ένα χέρι που κρατάει ρόδι, στάχυ και σταφύλι, τα προϊόντα δηλαδή τριών εποχών, Ανοιξη, Καλοκαίρι και Φθινόπωρο αντίστοιχα. Το χαρακτηριστικό της έλλειψης του «Χειμώνα» έγκειται στο γεγονός πως κατά τη διάρκεια του επικρατεί ένδεια, κακές καιρικές συνθήκες και παρακμή γενικότερα. Εξ ου και η προέλευση του ονόματος της Οικογένειας από το ιταλικό «quarta no», καθώς λείπει ουσιαστικά το στοιχείο της τέταρτης εποχής.

Σύμφωνα με πηγές, στην ανατολική πλευρά του πύργου, στο ανώγειο και δίπλα από το τζάκι, για καμουφλάζ, υπήρχε μυστική κάθοδος (τούνελ) που κατέληγε στην παραλία κάτω από τον λόφο προφανώς για την απομάκρυνση αυτών που κατοικούσαν στο μοναστήρι σε περίπτωση κινδύνου.

Μονή Παναγίας Αρκουδίλα, το όνομα

Το ασυνήθιστο όνομα της περιοχής του Αρκουδίλα, σύμφωνα με ιστορικούς, προήλθε από ένα δένδρο, το «αρκουδόδενδρο» που όπως εικάζεται αφθονούσε στην περιοχή – σύμφωνα με παλαιά συμβόλαια- και όχι από τις «αρκούδες», καθώς είναι απίθανο να υπήρχαν στην περιοχή.

Υπάρχει όμως και η πιθανότητα να προήλθε από την παραφθορά της λέξης “Ακρόδηλον”. Έτσι ονομαζόταν στην αρχαιότητα το ακρωτήριο Ασπρόκαβος, πάνω στο οποίο βρίσκεται το δάσος και η Μονή Παναγίας Αρκουδίλα, η οποία αναφέρεται ως «Παναγιά η Αψηλή».