Παλιά Περίθεια

Πολλοί επισκέπτες του νησιού δεν γνωρίζουν την ύπαρξη του αρχαιότερου και μείζονος ενδιαφέροντος χωριού που βρίσκεται καλά κρυμμένο στην καρδιά του όρους Παντοκράτορα της Κέρκυρας. Ερειπωμένα πέτρινα αρχοντικά, μισογκρεμισμένοι ναοί με βουβά καμπαναριά και στενά λιθόστρωτα δρομάκια, συνθέτουν το τοπίο τoυ ξεχασμένου στο χρόνο χωριόυ Παλιά Περίθεια, η ιστορία της οποίας ξεκινάει περίπου τον 3ο αιώνα π.Χ., αλλά χάνεται απροσδόκητα στο πέρασμα του 2ου αιώνα.

Στο ερειπωμένο σήμερα χωριό νιώθει κάποιος σαν να βαδίζει στα «χνάρια» άλλων, περασμένων εποχών ανάμεσα σε φυσικό κάλλος και έναν μοναδικό αρχιτεκτονικό πλούτο καθώς διατηρείται αναλλοίωτη η ατμόσφαιρα και η τέχνη μιας άλλης εποχής.

Στη πλατεία του χωριού τον ονομαζόμενο «Φόρο» – έτσι ονόμαζαν συνήθως οι ντόπιοι την πλατεία κάθε χωριού της Κέρκυρας – θα βρείτε παραδοσιακές ταβέρνες που θυμίζουν παλιά πέτρινα σπίτια και θα νιώσετε σαν να τρώτε στο σπίτι μιας οικογένειας άλλης εποχής. Τα σπιτικά Κερκυραϊκά φαγητά και μεζεδάκια είναι ίσως από τα πιο νόστιμα που μπορείτε να δοκιμάσετε σε όλο το νησί. Το καλοκαίρι είναι ανοιχτά σχεδόν κάθε μέρα αλλά και το χειμώνα λειτουργούν κάθε σαββατοκύριακο καθώς την περιοχή επισκέπτονται και ντόπιοι συχνά ως απόδραση από την καθημερινότητα.

Το χειμώνα ανθρώπινες φωνές ακούγονται σπάνια στην Παλιά Περίθεια και οι πιο συχνοί επισκέπτες είναι οι περαστικοί κτηνοτρόφοι. Η διαδρομή, όπως είναι φυσικό, αποτελείται από πολλές στροφές, ο δρόμος είναι σχετικά καλός και σε όλη της τη διάρκεια νιώθετε σαν να απομακρύνεστε από τον πολιτισμό και εισέρχεστε στην αίγλη άλλης εποχής, άλλου τόπου. Βέβαια η αφετηρία σας αποζημιώνει με τον καλύτερο τρόπο.

Η περιοχή μάγεψε και ομάδα της Independent που την επισκέφτηκε. Μία εκ των δημοσιογράφων της αναφέρει, “Κεράσια, σύκα, κυδώνια, ρόδια, αχλάδια, μήλα, σπαράγγια, μάραθος και ρίγανη μεγαλώνουν εδώ. Οι βελανιδιές του χωριού χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή βενετσιάνικων πλοίων και η γεωργία ήταν στυλοβάτης της οικονομίας μέχρι τη δεκαετία του 1960”.

Αν ενδιαφέρεστε λοιπόν για μια αυθεντική ελληνική απόδραση σε ένα καλά κρυμμένο μοναδικό προορισμό δεν έχετε παρά να επισκεφτείτε αυτό το κατά κάποιον τρόπο απόκοσμο, ατμοσφαιρικό χωριό με τα πέτρινα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα. Συστήνεται επίσης ανεπιφύλακτα για τους λάτρεις της φωτογραφίας. Παρόλο που το χωριό είναι εντελώς αναλλοίωτο από την τουριστική ανάπτυξη υπάρχει η δυνατότητα διαμονής σε όποιον το επιθυμεί καθώς υπάρχει ένα μικρό συγκρότημα με ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Παλιά Περίθεια, η ονομασία

Το όνομά της φέρεται πως προήλθε από τα βουνά που την περικλείουν τριγύρω, «Περί-θέα», ή μεταγενέστερα, από την προστασία των οχτώ εκκλησιών που την προστάτευαν περιμετρικά «Περί-θεία».

Πρόκειται για το αρχαιότερο χωριό της Κέρκυρας, καθώς κτίστηκε τα προχριστιανικά χρόνια, όταν οι λιγοστοί τότε κάτοικοι ψάχνοντας μια ασφαλή «γωνιά» για να γλυτώσουν από τα τσουνάμι που «σφυροκοπούσαν» την Κέρκυρα έχτισαν την αρχαία Περίθεια. Η περιοχή είναι καρφωμένη σε μια πλαγιά του βουνού Παντοκράτορας του νησιού και γύρω του υπάρχουν πολλοί λόφοι. Ο πληθυσμός του λοιπόν μετέπειτα εύλογα αυξήθηκε καθώς αποτέλεσε ασφαλές καταφύγιο από τις επιδρομές των πειρατών, λόγω της ασφάλειας που παρείχε.

Η Παλαιά Περίθεια αποτελούσε την πρώτη έδρα του δήμου Κασσωπαίων. Κατά τα έτη 1866-1912 ήταν η έδρα του βόρειου τμήματος του νησιού. Ο πληθυσμός της έφτανε μέχρι και τους 1.100 κατοίκους, με το πέρας όμως των χρόνων το χωριό εγκαταλείφθηκε, οι κάτοικοι μετακινήθηκαν, εγκατέλειψαν τα βουνά και πλησίασαν τη θάλασσα, με τις παραλίες να κερδίζουν όλη την αίγλη και τον πλούτο.

Τα περίπου 130 πέτρινα αρχοντικά αποτελούν μέχρι και σήμερα «κοσμήματα» ενετικής αρχιτεκτονικής που μεταφέρουν την ιστορία στο χρόνο. Σε κάποια από αυτά σώζονται οι πέτρινοι «σκελετοί» τους, πολλά είναι παλιά αρχοντικά με οικόσημα, με χαρακτηριστικό τις περίφημες καμάρες «μπότζους» και με μαρμάρινες σκάλες.

Επίσης σώζονται και οχτώ γραφικές εκκλησίες που ανήκουν σε διάφορες οικογένειες του χωριού. Στην είσοδο του χωριού στέκεται αγέρωχο το κατακόκκινο καμπαναριό του Αγίου Ιακώβου του Πέρση, ένα μοναδικό και αξιόλογο, θρησκευτικό μνημείο.  Σε άλλη μεριά του βρίσκεται επίσης ο αρχαιότερος ναός του, ο Άγιος Νικόλαος της Πέτρας που είναι προχριστιανικός.

Από το 1980 η Παλιά Περίθεια είχε χαρακτηριστεί με υπουργική απόφαση ως τοπίο φυσικού κάλλους και ως ένα αρχιτεκτονικό σύνολο που έχει ανάγκη Κρατικής Προστασίας λόγω του μοναδικού οικιστικού συμπλέγματος αλλά και των μικρών εκκλησιών με τις σπάνιες τοιχογραφίες.

Το 1996 με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού η Παλιά Περίθεια κηρύχθηκε ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο».