Παλαιό Φρούριο

Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει ο επισκέπτης που προσεγγίζει μέσω θαλάσσης την πόλη της Κέρκυρας είναι το Παλαιό Φρούριο. Κτισμένο πάνω σε μια βραχώδη χερσόνησο με δύο χαρακτηριστικούς λόφους (Corifes) αποτελεί το ανατολικό άκρο της πόλης. Εκτός από το ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον αυτό που κάνει ξεχωριστό το Παλαιό Φρούριο είναι χωρίς αμφιβολία το υπέροχο πανόραμα που προσφέρει προς το Ιόνιο Πέλαγος και την πόλη της Κέρκυρας.

Η πόλη της Κέρκυρας χωρίζεται από το Παλαιό Φρούριο με μια τεχνητή τάφρο, η οποία δημιουργήθηκε για περισσότερη προστασία και ονομάζεται «Contrafossa». Για να εισέλθει κάποιος πρέπει να περάσει τη γέφυρα που συνδέει την πόλη με το νησάκι. Η συγκεκριμένη τοποθεσία αποτελούσε ιδανική επιλογή καθώς επέτρεπε την εύκολη πρόσβαση στο θαλάσσιο δίκτυο και τον πλήρη έλεγχο των γειτονικών ακτών, ενώ τα υψηλά οχυρώματα σε συνδυασμό με την τεχνητή τάφρο καθιστούσαν αδύνατη την πρόσβαση οποιουδήποτε επιδρομέα.

Το κάστρο υπέστη επί πολλούς αιώνες μετατροπές και επεκτάσεις αλλά στη σημερινή του μορφή οριστικοποιήθηκε από τους Ενετούς.

Το κτίριο των βενετσιάνικων φυλακών σώζεται με την προσθήκη ενός κτιρίου από τους Βρετανούς, καθώς και ένα μεγάλο κτίριο που χρησιμοποιούνταν ως στρατώνας. Ο δρόμος από αυτό το σημείο γύρω από τον βράχο οδηγεί στην κορυφή του όπου η θέα της πόλης είναι εντυπωσιακή. Οι επισκέπτες μπορούν να επισκεφθούν το Παλαιό Φρούριο και να θαυμάσουν την ξεχωριστή αρχιτεκτονική κάθε περιόδου όπως το ανάγλυφο βενετσιάνικο έμβλημα με το μαρμάρινο φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου, οι επιγραφές, τα οικόσημα και τα κανόνια.

Το Μαντράκι, ένα μικρό λιμανάκι γεμάτο σκάφη, με την πανέμορφη πύλη Soranza σας περιμένει στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου όπου μπορείτε να απολαύσετε γευστικά πιάτα πάνω στο κύμα στο μοναδικό εστιατόριο Corfu Sailing Restaurant. Στον υπαίθριο χώρο του φρουρίου, που λέγεται Βερσιάδα, διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις και πάνω από αυτόν τον χώρο υπάρχει καφετέρια.

Στην είσοδο και πριν διασχίσει κάποιος την γέφυρα πάνω από την τάφρο βρίσκονται τα εκδοτήρια εισιτηρίων για την είσοδο στο μνημείο.

Παλαιό Φρούριο, πίσω στο χρόνο

Η ιστορία ξεκινά στα μέσα του 6ου αι. μ.Χ., όταν η αρχαία πόλη της Κέρκυρας στη χερσόνησο του Κανονιού (η Χερσούπολη, σημερινή Παλαιόπολη) καταστρέφεται από βαρβαρικές επιδρομές. Τότε, οι κάτοικοί της αρχίζουν να μετακινούνται σταδιακά στη φυσικά οχυρή δικόρυφη χερσόνησο του Παλαιού Φρουρίου, όπου θα αναπτυχθεί η βυζαντινή πόλη, η λεγόμενη Κορυφώ (από όπου προέκυψε και το ξενικό όνομα του νησιού Corfu). Οι Βυζαντινοί και αργότερα οι Ανδηγαυοί (1267-1386) περιτείχισαν τη χερσόνησο και έχτισαν στις δύο κορυφές πύργους.

Η σημερινή μορφή των οχυρώσεων στο Παλαιό Φρούριο οφείλεται, κυρίως, στα αμυντικά έργα που έγιναν κατά τη διάρκεια της βενετοκρατίας (1386-1797). Οι Bενετοί φρόντισαν να εξασφαλίσουν την κατοχή της Κέρκυρας, λόγω της στρατηγικής και εμπορικής της σημασίας. Για το λόγο αυτό εκσυγχρόνισαν τα αμυντικά έργα του Φρουρίου, ώστε να αντέξει στις επιθέσεις των Οθωμανών.

Η μορφή των έργων υπαγορεύθηκε από τις νέες εξελίξεις που επέφερε η εισαγωγή του βαρέος πυροβολικού στην τέχνη του πολέμου. Αρχικά, διαχωρίστηκε η χερσόνησος από την ξηρά με την κατασκευή θαλάσσιας τάφρου, της λεγόμενης «contrafossa».

Μετά την καταστρεπτική τουρκική πολιορκία του 1537, οι Βενετοί εκσυγχρόνισαν εκ νέου τις οχυρώσεις της Κορυφώς. Ο μεγάλος αρχιτέκτονας της Βερόνα, Michele Sanmicheli, και ο ανιψιός του Gian Gerolamo Sanmicheli δίνουν στο οχυρό τη χαρακτηριστική του μορφή, σύμφωνα με τις αρχές του προμαχωνικού συστήματος (fronte bastionato). Τα κυριότερα έργα τους είναι το δυτικό μέτωπο με τους δύο πενταγωνικούς προμαχώνες, το μεταξύ τους τείχος και η είσοδος που ανοίγεται στη μέση αυτού. Η σύνδεση με την ξηρά επιτεύχθηκε με κινητή γέφυρα. Λίγο αργότερα (β΄ μισό του 16ου αι.) περιτειχίζεται και το ακρωτήριο Καβοσίδερο στο βορειοανατολικό άκρο της χερσονήσου. Όταν στα τέλη του 16ου αιώνα μεταφέρεται η πρωτεύουσα στο Ξωπόλι, η Κορυφώ παραμένει, κυρίως, ως στρατιωτική βάση.

Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας (1814-1864) γίνονται μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις στον χώρο του Παλαιού Φρουρίου με την ανέγερση νέων κτηρίων, κυρίως στρατιωτικού χαρακτήρα. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου καταστρέφονται από βομβαρδισμούς σημαντικά βενετσιάνικα κτήρια, όπως το Παλάτι του Προνοητή και οι Στρατώνες Πασχαλίγου.

Οι οχυρώσεις του φρουρίου κατασκευάστηκαν μέσα σε ένα σημαντικό ιστορικά διάστημα περίπου 15 αιώνων. Στο διάστημα αυτό ξεχωρίζουν τρεις ιδιαίτερες ιστορικές φάσεις. Η Βυζαντινή περίοδος, κατά την οποία οχυρώθηκε ο Ανατολικός λόφος (Castell Vechio), η Πρώιμη Ενετική περίοδος όταν η χερσόνησος μετατράπηκε σε νησί και οχυρώθηκε ο Δυτικός λόφος (Castell Novo) και η Ύστερη Ενετική όταν συμπληρώθηκαν τα οχυρωματικά έργα και έλαβαν τη τωρινή τους μορφή προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη νέα σύγχρονη απειλή της εποχής, τα κανόνια.

Στην τελευταία αυτή φάση ισοπεδώθηκαν τα κτίσματα μπροστά στο Φρούριο και κατασκευάστηκε η επιβλητική “Πλατεία Σπιανάδα”, στην οποία βρίσκεται έως σήμερα η είσοδος του. Παρόλο που ποτέ κανείς δε κατάφερε να κυριεύσει το κάστρο αυτό, πολλές και διαφορετικές σημαίες κυμάτισαν στη κορυφή του, αποτέλεσμα των αλλαγών που συντελέστηκαν στην Ευρώπη. Έτσι πολλά έθνη κατάφεραν να αφήσουν το σημάδι τους: Βυζαντινοί, Ενετοί, Γάλλοι, Ρώσοι, Άγγλοι, Έλληνες, Ιταλοί, Γερμανοί, και να συνθέσουν αυτό το ιδιαίτερο κόσμημα της Κέρκυρας.

Η πόλη παρέμεινε στην κατοχή των Βενετών μέχρι το 1797 οπότε και ο Μέγας Ναπολέων κατέλυσε την δημοκρατία της Βενετίας. Η Κέρκυρα στην συνέχεια αποτέλεσε την πρωτεύουσα της Επτανήσου πολιτείας για επτά χρόνια. Την περίοδο 1807-1814 περιήλθε στους Γάλλους για να ακολουθήσει μέχρι το 1864 η περίοδος της Αγγλοκρατίας. Το 1864 ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος και ακολούθησε μία περίοδος παρακμής μέχρι την δεκαετία του 1950 που γνώρισε εντυπωσιακή τουριστική ανάπτυξη.

Το Παλαιό Φρούριο υπέστη αρκετές μετατροπές από την αρχική μορφή, την οποία ελάχιστα πράγματα την θυμίζουν σήμερα. Έτσι, από το αρχικό έργο των Βυζαντινών, ακολούθησαν μετατροπές τον 16ο αιώνα από τους Ενετούς για να αμυνθούν στις επιδρομές της Τουρκικής Αυτοκρατορίας. Οι Ενετοί προσπάθησαν να ενισχύσουν τα οχυρώματα και να ανοίξουν μεταγενέστερες τάφρους γύρω από το Παλαιό Φρούριο και να κάνουν λεία τα βράχια για να εμποδίσουν οποιαδήποτε ενδεχόμενη αναρρίχηση.

Από εκεί, μέσα από μια γαλαρία, ένας διάδρομος οδηγεί στο κέντρο της ακρόπολης. Η τοξωτή είσοδος αποτελείται από μια σύνθεση όπου σώζεται η παλιά ξύλινη καρφωτή πόρτα, καθώς και οι σχισμές που χρησιμοποιούνταν για τις αλυσίδες κατά την ανάρτηση της κινητής γέφυρας. Η ξηρή τάφρος είναι 22 μέτρα πλάτος με μια πέτρινη τοξωτή γέφυρα που ξεκινά από το κυρίως φρούριο. Σήμερα, στη θέση αυτή, υπάρχει ένα εντυπωσιακό κτίριο ως αποτέλεσμα της βρετανικής επιρροής. Κάθετα, υπάρχει ένας τοίχος όπου στις θολωτές κόγχες μπορείτε να δείτε τα οικόσημα εξεχουσών προσωπικοτήτων της βενετσιάνικης κοινωνίας. Δύο σκάλες οδηγούν στο υψηλότερο επίπεδο, στη δεξιά πλευρά υπάρχει ο ανοιχτός χώρος της Βερσιάδας, με το Δωρικού ρυθμού εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου (1840). Στην αριστερή πλευρά μέσω μιας στοάς, μπορείτε να φτάσετε στη ξηρά τάφρο. Tα συνεχή κεκλιμένα επίπεδα φθάνουν στη πύλη του περιμετρικών τειχών που οδηγεί στο λιμάνι του Μανδρακίου. Από αυτό το σημείο, υπάρχει υπόγεια διάβαση που οδηγεί στη οχυρωμένη χερσόνησο Καβοσίδερο.

Στο εσωτερικό του φρουρίου υπάρχουν διάφορα κτίρια ανάμεσα στα οποία μια φυλακή κατασκευασμένη το 1786 από τους Ενετούς και η οποία επεκτάθηκε αργότερα από τους Άγγλους, το στρατιωτικό παρεκκλήσι, δύο στρατώνες κατασκευασμένοι από τους Άγγλους γύρω στο 1850 και ένα στρατιωτικό νοσοκομείο που σήμερα είναι σχολείο μουσικής. Επίσης, ο ναός του Αγίου Γεωργίου έργο των Άγγλων από το 1840, που 20 χρόνια αργότερα μετατράπηκε σε καθολική εκκλησία και διακοσμήθηκε με εικόνες από τον ναό του Άγιου Σπυρίδωνα που υπάρχει στην πόλη της Κέρκυρας.