Στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Κέρκυρας, σε μία από τις κεντρικές οδούς, αυτή της Νικηφόρου Θεοτόκη, ανοίγεται μία από τις πιο χαρακτηριστικές πλατείες της Κέρκυρας, η λεγόμενη «πλακάδα τ’ Αγιού», καθώς δίπλα της δεσπόζει ο περίλαμπρος ναός του πολιούχου του νησιού Αγίου Σπυρίδωνα.
Απέναντι από τον ανδριάντα του Γεωργίου Θεοτόκη που βρίσκεται στο κέντρο της πλατείας, θα αντικρύσετε τον ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Φανερωμένης των Στερεωτών, γνωστός με την ονομασία Παναγία των Ξένων. Πήρε το όνομα αυτό, διότι δεν είναι ναός των Κερκυραίων αλλά των ξένων, των Στερεωτών (Ηπειρωτών).
«…η σπουδαιοτέρα, κατά την εκκλησιαστική ιστορία της Κέρκυρας, εις πλούτον και επισημότητα μετά την εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνα» ΣΤΟΥΠΗΣ, Σπύρος. “Οι «ξένοι» εν Κέρκυρα”
Παναγία των Ξένων, πίσω στο χρόνο
Κτίστηκε από τον ιερομόναχο Κολήτζαν, ηπειρωτικής καταγωγής, για τον εκκλησιασμό των προσφύγων από την Ήπειρο, οι οποίοι κατέληξαν στην Κέρκυρα με τους διωγμούς στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Συγκεκριμένα, από το 1689 κρατάει η ληξιαρχική πράξη κτίσης της, από Παραμυθιώτες με την συνδρομή Ηπειρωτών από το Δελβινάκι και τα Ιωάννινα, λόγω του ότι δεν είχαν δική τους εκκλησία και τόπο ταφής, δεδομένου ότι τότε οι ταφές γινόντουσαν στις εκκλησίες και οι περισσότερες στο νησί ήταν ιδιωτικές.
Η εκκλησία ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής. Χαρακτηριστικά στοιχεία της αποτελούν η επίχρυση ξυλόγλυπτη «ουρανία», η οποία είναι έργο του Ν. Κουτούζη (18ος αιώνας), καθώς και το τέμπλο του ναού το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο εντυπωσιακά επίχρυσα διακοσμημένα τέμπλα των ναών της Κέρκυρας. Το παλαιό τέμπλο του ναού αποκαταστάθηκε και συντηρήθηκε το 1875, από συντηρητές ιταλικής προέλευσης, με εξειδίκευση στο ρυθμό ροκοκό, προκειμένου να διατηρηθεί πιστότερα η επιρροή από το συγκεκριμένο ρυθμό.
Πολλοί ερευνητές έχουν χαρακτηρίσει τις Θύρες του Τέμπλου μοναδικής καλλιτεχνικής αξίας.
Σύμφωνα με πηγές, το σύνολο το εσωτερικού διακόσμου και πλούτου προέρχεται από δωρεές Ηπειρωτών που διέμεναν στη Βενετία, στην Κέρκυρα και στην Παραμυθιά κ.α. όπως αναφέρεται και στην εντοιχισμένη πλάκα στην πρόσοψη του ναού.
Η σχέση των Παραμυθιωτών με την Κέρκυρα είναι διαχρονική με μεγάλα ονόματα της περιοχής να ζουν και να δημιουργούν στο νησί όπως ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Μ. Παραμυθιώτης, η οικογένεια Βούλγαρη, πριν πάει στην Ιταλία και πολλοί άλλοι.
Επίσης, η Παναγία των Ξένων ήταν η μοναδική εκκλησία στο νησί στην οποία ψάλλονταν Βυζαντινή μουσική σε τελετές και λειτουργίες (ΖΑΦΕΙΡΗΣ, Κοσμάς. Περιοδικό «Άπειρος Χώρα»).
Μεγάλη χαρακτηρίζεται η συμβολή της συγκεκριμένης εκκλησίας στη διατήρηση και καλλιέργεια των ελληνικών γραμμάτων.
Εκεί διδάχτηκαν τα πρώτα ελληνικά και οι κορυφαίοι Κερκυραίοι του 17ου αιώνα, Ευγένιος Βούλγαρης και ο Νικηφόρος Θεοτόκης.
Άξια λόγου είναι και η πληροφορία ότι μετόχια της Παναγίας των Ξένων είναι η Ι. Μονή Βλαχέρνας και ο ναός Μεταμορφώσεως στο Ποντικονήσι, κτήτωρ των οποίων ήταν ο Νικόδημος Κολήτζας, όπως και της Παναγίας των Ξένων.
Πηγή
“Παναγία των Ξένων – Κυρά Φανερωμένη”, http://www.corfuchurches.com/content/view/59/71/lang,el/
“Οι Παραμυθιώτες και η Παναγία των ξένων στη Κέρκυρα”, https://www.paramythia-online.gr/7766/oi-paramythiotes-kai-i-panagia-ton-xenon-sti-kerkyra/
ΣΟΥΡΤΖΙΝΟΣ, Γιώργος Χ. (2006). “Κέρκυρα: ταξίδι στο χρόνο“, Ιστορική – Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας, γ’ έκδ., σελ. 45
Συνεργάτες
Διαφήμιση
Σχόλια